Trong lĩnh vực pháp luật kinh doanh, khái niệm “tư cách pháp nhân” đóng vai trò cực kỳ quan trọng và thường xuyên được nhắc đến. Đây không chỉ là thuật ngữ pháp lý mà còn là yếu tố quyết định sự hợp pháp của một tổ chức hoặc cá nhân trong các giao dịch kinh tế. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng được công nhận tư cách pháp nhân.
Vậy, tư cách pháp nhân là gì? ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động của doanh nghiệp và tổ chức? Hãy cùng Dịch Vụ Thuế 24h tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm và tầm quan trọng của việc xác định tư cách pháp nhân.
Văn bản pháp luật quy định về tư cách pháp nhân
- Bộ luật Dân sự 2015: Hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ dân sự tại Việt Nam.
- Luật Doanh nghiệp 2020: Văn bản quy phạm pháp luật về thành lập, hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam.
Nội Dung Chính
ToggleTư cách pháp nhân là gì?
Tư cách pháp nhân là trạng thái pháp lý công nhận tổ chức hoặc cá nhân có thể hoạt động độc lập và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật. Điều này có nghĩa, họ được quyền tham gia vào các giao dịch và hoạt động pháp lý, đồng thời phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hành động và quyết định.

Pháp nhân là một tổ chức hoặc cá nhân được pháp luật công nhận có khả năng thực hiện các hành vi pháp lý như ký kết hợp đồng, tham gia vào các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội.
Ví dụ về pháp nhân: Tòa án, Ủy ban nhân dân, Viện Kiểm sát, Đại sứ quán, trường Đại học, bệnh viện, công ty cổ phần là những tổ chức có tư cách pháp nhân.
Điều kiện để có tư cách pháp nhân
Theo như định nghĩa về tư cách pháp nhân là gì ở trên, thì không phải cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp nào cũng được công nhận tư cách pháp nhân, Để có được tư cách pháp nhân cần phải đáp ứng các yêu cầu và điều kiện cụ thể. Để hiểu rõ hơn về các tiêu chí này, mời bạn theo dõi phần dưới đây:

Phải được thành lập theo quy định pháp luật
Để có tư cách pháp nhân, một tổ chức hoặc doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật. Điều này đồng nghĩa với việc tổ chức phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
Theo quy định tại Bộ luật dân sự, pháp nhân phải có tên bằng tiếng Việt và phải khác biệt với các pháp nhân khác trong cùng lĩnh vực. Tên gọi này không chỉ để nhận diện mà còn phải được pháp luật bảo vệ và sử dụng trong các giao dịch, ký kết.
Phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ
Theo quy định tại Điều 83 của Bộ luật Dân sự 2015, một tổ chức có tư cách pháp nhân phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ và rõ ràng để đảm bảo hoạt động hiệu quả và hợp pháp. Cơ cấu tổ chức bao gồm:
- Cơ chế và điều lệ hoạt động quy định rõ ràng quy trình làm việc và quyền hạn của từng bộ phận.
- Cơ cấu tổ chức các phòng ban, cơ quan, bộ phận rõ ràng, đồng thời thiết lập chức năng và nhiệm vụ cụ thể, tránh sự chồng chéo.
- Người đại diện pháp luật có trách nhiệm thực hiện các giao dịch và ký kết hợp đồng thay mặt tổ chức.
- Con dấu riêng dùng xác thực các tài liệu và hợp đồng.
Phải có tài sản độc lập và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó
Pháp nhân cần phải sở hữu một lượng tài sản nhất định để thực hiện các giao dịch và chịu trách nhiệm hoàn toàn về số tài sản đó. Tài sản này được pháp luật công nhận là của pháp nhân và có toàn quyền trong việc sử dụng và quản lý mà không bị ảnh hưởng hay kiểm soát.
Ngoài ra, tài sản của pháp nhân phải hoàn toàn tách biệt với tài sản cá nhân của các thành viên trong tổ chức. Đây là điểm quan trọng giúp phân biệt rõ ràng giữa pháp nhân và cá nhân.
Nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập
Pháp nhân có thể tham gia vào các quan hệ pháp luật thông qua người đại diện của mình. Người đại diện này có quyền thực hiện tất cả các giao dịch dân sự cần thiết cho hoạt động của pháp nhân như tham gia các vụ kiện, ký kết hợp đồng.
Nếu người đại diện theo pháp luật bị bắt giam, đi tù, qua đời, hoặc không còn khả năng thực hiện nhiệm vụ, pháp nhân có quyền bầu ra một người đại diện mới. Việc này giúp đảm bảo rằng tổ chức có thể tiếp tục hoạt động và thực hiện các quyền và nghĩa vụ pháp lý của mình mà không bị gián đoạn.
Loại hình doanh nghiệp, tổ chức có tư cách pháp nhân
Pháp luật Việt Nam đã quy định những loại hình doanh nghiệp, tổ chức sau đây được công nhận tư cách pháp nhân.:

Công ty trách nhiệm hữu hạn
Công ty trách nhiệm hữu hạn, bao gồm 1 thành viên và 2 thành viên trở lên đều là các loại hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân và được công nhận kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, đảm bảo công ty hoạt động hợp pháp và có quyền lợi riêng biệt.
Dưới đây là những yếu tố chính xác định tư cách pháp nhân của doanh nghiệp:
- Thành lập hợp pháp theo đúng quy định của pháp luật, được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
- Cơ cấu tổ chức chặt chẽ, cụ thể và rõ ràng, đảm bảo quản lý hiệu quả và đáp ứng các yêu cầu pháp lý.
- Tài sản độc lập hoàn toàn khỏi tài sản của các thành viên. Các thành viên chỉ chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ và khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn góp của mình.
- Quyền nhân danh công ty có quyền tham gia vào các quan hệ pháp luật nhân danh công ty thông qua người đại diện hợp pháp.
Công ty cổ phần
Công ty cổ phần là mô hình có vốn điều lệ được chia thành những phần bằng nhau với số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không giới hạn số lượng tối đa. Đây là loại hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, với những đặc điểm sau:
- Được thành lập theo đúng quy định pháp luật và hoàn toàn hợp pháp.
- Cơ cấu tổ chức của công ty được xây dựng một cách rõ ràng và chặt chẽ.
- Tài sản của công ty cổ phần tách biệt hoàn toàn khỏi tài sản cá nhân của các cổ đông, và các cổ đông chỉ phải chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính trong giới hạn số vốn đã góp.
- Công ty cổ phần có quyền tham gia vào các quan hệ pháp luật dưới danh nghĩa công ty thông qua người đại diện hợp pháp.
Công ty hợp danh
Công ty hợp danh được thành lập bởi ít nhất hai thành viên hợp danh, cùng nhau kinh doanh dưới một tên chung. Ngoài ra, mô hình này cũng có các thành viên góp vốn.
Thành viên hợp danh chịu trách nhiệm vô hạn, tức là bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình, đối với các nghĩa vụ tài chính và pháp lý của công ty. Nhưng tài sản các thành viên góp vốn lại độc lập với tài sản công ty. Do đó, công ty hợp danh vẫn được công nhận có tư cách pháp nhân.
Tổ chức, doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân
Tuy nhiên có một số tổ chức, doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân vì không thỏa điều kiện được công nhận. Vậy doanh nghiệp nào không có tư cách pháp nhân? Cùng tìm hiểu dưới đây:

Doanh nghiệp tư nhân
Theo quy định tại khoản 1 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân là loại hình do một cá nhân duy nhất sở hữu và phải chịu trách nhiệm bằng tất cả tài sản cá nhân cho mọi hoạt động kinh doanh.
Nếu doanh nghiệp tư nhân rơi vào tình trạng phá sản, chủ doanh nghiệp sẽ phải sử dụng tài sản cá nhân để thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là tài sản của doanh nghiệp và tài sản cá nhân của chủ sở hữu không được tách biệt, do đó doanh nghiệp tư nhân là một doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân.
Chi nhánh, văn phòng đại diện của doanh nghiệp
Theo quy định tại khoản 1 và 2 Điều 44 của Luật Doanh nghiệp 2020, quy định chi nhánh là một phần của doanh nghiệp, có thể thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của doanh nghiệp. Đồng thời, văn phòng đại diện đóng vai trò đại diện ủy quyền để bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp, nhưng không tham gia vào hoạt động kinh doanh.
Cả chi nhánh và văn phòng đại diện đều là loại hình doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân, vì hoạt động phụ thuộc hoàn toàn vào doanh nghiệp và chỉ thực hiện các nhiệm vụ theo sự ủy quyền. Do đó, chúng không tham gia vào các giao dịch pháp lý với tư cách là thực thể độc lập.
Hộ kinh doanh
Theo Điều 79 của Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên trong gia đình thành lập. Những người này phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình đối với mọi nghĩa vụ và khoản nợ của hộ kinh doanh. Do đó, hộ kinh doanh không được coi là có tư cách pháp nhân.
Việc thành lập công ty, doanh nghiệp có tư cách pháp nhân hoặc không có tư cách pháp nhân đều yêu cầu những thủ tục pháp lý phức tạp. Để đảm bảo mọi quy trình diễn ra theo đúng quy định pháp luật và tiết kiệm thời gian và chi phí bạn có thể cân nhắc tìm đến sự hỗ trợ của các dịch vụ chuyên nghiệp.
Dịch vụ Thuế 24h – Hỗ trợ tư vấn và thành lập doanh nghiệp trọn gói
Dịch vụ Thuế 24h là đơn vị hàng đầu trong việc cung cấp dịch vụ tư vấn và thành lập doanh nghiệp trọn gói. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi cam kết hỗ trợ doanh nghiệp hoàn tất tục pháp lý, vấn đề liên quan đến kế toán và thuế với những ưu thế sau:
- Tư vấn tận tâm: Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc trong suốt quá trình thực hiện dịch vụ.
- Quy trình linh hoạt: Với quy trình được xây dựng cá biệt hóa dựa theo nguồn lực của bạn, chúng tôi đảm bảo các thủ tục được hoàn tất trong thời gian ngắn nhất.
- Chi phí hợp lý: Cam kết không phát sinh chi phí ngoài những gì đã thỏa thuận trong hợp đồng
- Bảo mật tuyệt đối: Chúng tôi cam kết bảo vệ mọi thông tin khách hàng và bí mật kinh doanh không xảy ra bất kì rò rỉ nào.
Mời bạn tham khảo chi phí thành lập doanh nghiệp có pháp nhân và không có pháp nhân tại Dịch Vụ Thuế 24h.
Dịch vụ |
Chi phí |
Thời gian |
Công ty TNHH |
Từ 1.500.000 đồng |
Từ 3 – 5 ngày |
Công ty Cổ phần |
Từ 1.500.000 đồng |
Từ 3 – 5 ngày |
Công ty vốn đầu tư nước ngoài |
Từ 23.000.000 đồng |
Từ 20 – 25 ngày làm việc |
Hộ kinh doanh |
Từ 1.500.000 đồng |
Từ 3 – 5 ngày |
Bảng chi phí trên đã bao gồm lệ phí nộp cho cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, bảng giá sẽ có thay đổi tùy theo nhu cầu thực tiễn của mỗi doanh nghiệp. Hãy liên hệ với chúng tôi để nhận tư vấn và báo giá chính xác.

Câu hỏi thường gặp về tư cách pháp nhân là gì?
Điểm giống giữa tổ chức không có tư cách pháp nhân & có pháp nhân là gì?
Tổ chức không có tư cách pháp nhân và tổ chức có tư cách pháp nhân đều có ba đặc điểm chung sau:
- Có cơ quan quản lý và điều hành đảm bảo hoạt động hiệu quả và tuân thủ quy định
- Hoạt động tự nguyện hoặc theo nhiệm vụ được phân công
- Quyền lợi và nghĩa vụ rõ ràng trong các hoạt động kinh doanh của tổ chức
Doanh nghiệp có tư cách pháp nhân mang lại những lợi ích gì?
Doanh nghiệp được công nhận có tư cách pháp nhân sẽ được đảm bảo những lợi ích sau.
- Tài sản doanh nghiệp và tài sản cá nhân được tách biệt rõ ràng.
- Thành viên chỉ chịu trách nhiệm về nợ trong phạm vi vốn góp, giảm rủi ro tài chính.
- Có thể thành lập công ty con hoặc đầu tư vào các dự án khác nhau, phân chia rủi ro.
Công ty con có tư cách pháp nhân không?
Theo điều 195 của Luật Doanh nghiệp 2020, tất cả các hợp đồng và giao dịch giữa công ty mẹ và công ty con cần được thực hiện một cách độc lập và công bằng, như với các tổ chức pháp lý độc lập khác.
Dù công ty mẹ có thể ảnh hưởng đến các quyết định của công ty con thông qua việc sở hữu cổ phần hoặc quyền kiểm soát, công ty con vẫn giữ tư cách pháp nhân độc lập. Điều này có nghĩa là, về mặt pháp lý, công ty mẹ và công ty con hoạt động như hai thực thể riêng biệt.
Bài viết trên Dịch Vụ Thuế 24h đã đưa ra những thông tin pháp lý để giúp bạn hiểu rõ hơn về tư cách pháp nhân là gì? Và các thông tin liên quan đến điều kiện và các loại hình doanh nghiệp, tổ chức được công nhận pháp nhân tại Việt Nam.
Nếu bạn cần hướng dẫn, hỗ trợ nào liên quan đến thành lập doanh nghiệp, thuế, kế toán, Dịch Vụ Thuế 24h sẵn sàng tư vấn và cung cấp giải pháp 24/7. Với dịch vụ trọn gói, chúng tôi đồng hành cùng bạn từ khâu tham vấn pháp lý, hỗ trợ lập hồ sơ cho đến việc làm việc với các cơ quan pháp lý, giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí. Hãy liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí!